รวมคำถามคอนแทคเลนส์ สำหรับคนอยากใส่

FAQ คอนแทคเลนส์ การใส่ครั้งแรก

??? คำแนะนำสำหรับการใส่คอนแทคเลนส์ครั้งแรก ควรทำอย่างไรบ้าง

*** ถ้าท่านตัดสินใจที่จะใส่ครั้งแรกแล้ว สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ หาผู้แนะนำวิธีการใช้และใส่คอนแทคเลนส์ที่ถูกต้องครับ โดยมีคำแนะนำในการเลือกผู้แนะนำดังนี้

• ดีที่สุด ควรจะเป็นนักทัศนมาตรหรือจักษุแพทย์ เนื่องจากเป็นผู้ที่มีความรู้ตรงที่สุดทางด้านคอนแทคเลนส์และสามารถประกอบคอนแทคเลนส์ได้ถูกต้องตามกฏหมายของประเทศไทย อย่างไรก็ดี จำนวนนักทัศนมาตรหรือจักษุแพทย์จะมีน้อย บางจังหวัดหรือบางอำเภอยังไม่มีบุคลากรดังกล่าว
• ร้านแว่นตาที่มีความรู้เกี่ยวกับคอนแทคเลนส์ ปัจจุบันร้านแว่นตาหลายร้านมีความรู้ดีและสามารถแนะนำการใช้คอนแทคเลนส์ได้เป็นอย่างดี ท่านอาจสอบถามเพื่อนของท่านหรือโทรถามบริษัทคอนแทคเลนส์ (หาเบอร์ที่ข้างกล่องหรือทางอินเตอร์เนต) เพื่อสอบถามถึงร้านที่บริษัทคอนแทคเลนส์แนะนำ จะทำให้ได้ร้านที่น่าจะมีความรู้ดีครับ

• สถานศึกษาที่มีการเรียนการสอนเรื่องคอนแทคเลนส์และสายตา ที่แนะนำคืออาจไปคลินิกสายตาของมหาวิทยาลัยรามคำแหง สามารถโทรไปนัดหรือขอคำปรึกษาเกี่ยวกับคอนแทคเลนส์ได้ครับ (ถ้ามีที่ใดเพิ่มเติมกรุณาแจ้งผมเพื่อลงในคำแนะนำเพิ่มครับ)

??? มีเพื่อนที่ใช้อยู่ ให้เพื่อนสอนให้ได้หรือไม่

*** คนที่ใช้คอนแทคเลนส์อยู่แล้วอาจมีทักษะในการใช้คอนแทคเลนส์ แต่ไม่มีความรู้ในการแนะนำหรือสอนใช้คอนแทคเลนส์ครับ (เปรียบเช่นนักเรียนที่เรียนดี อาจไม่มีความสามารถในการสอนก็ได้) อีกอย่างที่สำคัญคือการเลือกชนิดของคอนแทคเลนส์ให้เหมาะสมกับการใช้งานและใส่ได้พอดีกับดวงตาของท่าน ซึ่งเพื่อนไม่สามารถทำได้

??? ทำไมร้านแว่นตาบางร้านจึงขายคอนแทคเลนส์แต่ไม่สอนการใช้คอนแทคเลนส์

*** อาจมีเหตุผลหลายอย่างดังนี้

• ร้านมีความรู้แต่ไม่ต้องการเสียเวลา เนื่องจากการสอนวิธีการใช้คอนแทคเลนส์อย่างถูกต้องใช้เวลาค่อนข้างนาน เริ่มตั้งแต่การตรวจวัดสายตา การสอนใส่ สอนถอด สอนทำความสะอาด และข้อควรระวังต่างๆ รวมๆแล้วใช้เวลาเป็นชั่วโมง ซึ่งร้านคิดว่าไม่คุ้มกับเวลาที่เสียไปเมื่อเทียบกับการที่ลูกค้าซื้อคอนแทคเลนส์เพียงคู่เดียวและได้กำไรไม่กี่สิบบาทครับ
• ร้านไม่มีความรู้ จึงไม่ทราบว่าจะสอนอะไร

 

 

 

??? หมอแว่นมีบริการสอนการใช้คอนแทคเลนส์หรือไม่

*** มีครับ เรามีบริการตรวจสายตาและสอนการใช้คอนแทคเลนส์ ท่านสามารถติดต่อทางร้านถ้าต้องการรายละเอียดเพิ่มเติมครับ

??? สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับการใส่คอนแทคเลนส์ครั้งแรกคืออะไร

*** ต้องดูว่าท่านไม่มีความเสี่ยงหรือข้อควรระวังในการใส่คอนแทคเลนส์ ได้รับคำแนะนำที่ถูกต้อง และปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัดครับ

??? เพื่อนใส่คอนแทคเลนส์อยู่ จะลองขอยืมเพื่อนใส่ได้หรือไม่

*** ไม่ควรครับ เนื่องจากคอนแทคเลนส์เป็นสิ่งของส่วนตัวที่สัมผัสกับสารคัดหลั่ง (น้ำตา ขี้ตา) โดยตรง การใช้คอนแทคเลนส์ร่วมกับเพื่อนอาจทำให้เกิดโรคติดต่อตามมาได้ครับ และขนาดของคอนแทคเลนส์ของเพื่อนก็อาจไม่พอดีกับขนาดของดวงตาของเราด้วย

??? ใส่แว่นตาอยู่แล้ว ถ้าอยากใส่คอนแทคเลนส์สามารถใช้ค่าสายตาของแว่นตาเพื่อซื้อคอนแทคเลนส์ได้เลยหรือไม่

*** ค่าสายตาของแว่นตากับคอนแทคเลนส์อาจตรงกันหรือไม่ตรงก็ได้ โดยถ้าค่าสายตาของแว่นตาน้อยกว่า 4.00 ไดออปเตอร์(ทั่วไปเรียก สี่ร้อย) ไม่ว่าจะสั้นหรือยาว ค่าสายตาของแว่นตาและคอนแทคเลนส์มักเป็นค่าเดียวกัน แต่ถ้าสายตาเกินกว่านั้นจะไม่ใช่ค่าเดียวกัน ท่านสามารถปรึกษาร้านแว่นเพื่อทราบถึงค่าสายตาของคอนแทคเลนส์ที่ถูกต้องได้

??? ทำไมห้ามใส่คอนแทคเลนส์นอน

*** เนื่องจากระหว่างการนอน ดวงตาของเราจะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นดังนี้

• เสี่ยงต่อการติดเชื้อมากขึ้น เนื่องจากระหว่างที่เรานอน เราจะไม่ได้กระพริบตา การกระพริบตาเปรียบเหมือนการชำระล้างดวงตา (เปรียบกระจกตาเป็นกระจกรถ และเปลือกตาเป็นที่ปัดน้ำฝน) การใส่คอนแทคเลนส์นอน คอนแทคเลนส์จะเป็นเหมือนฟองน้ำที่มีรูพรุนมากมาย เป็นที่อยู่อาศัยอย่างดีของเชื้อโรค ระหว่างที่นอนเราไม่ได้กระพริบตาทำให้คอนแทคเลนส์อยู่นิ่งๆทำให้เชื้อโรคมีโอกาสเกาะกับผิวกระจกตามากขึ้น ทำให้มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อมากขึ้น

• เสี่ยงต่อกระจกตาขาดอ๊อกซิเจนมากขึ้น เนื่องจากกระจกตาได้รับอ๊อกซิเจนจากอากาศเวลาลืมตา ส่วนเวลาหลับตาจะได้รับจากเส้นเลือดที่เยื่อบุตาขาวใต้เปลือกตา การใส่คอนแทคเลนส์นอน คอนแทคเลนส์จะเป็นตัวขัดขวางทำให้อ๊อกซิเจนจากเส้นเลือดเข้าสู่กระจกตาได้น้อยลง ทำให้กระจกตาขาดอ๊อกซิเจน (กระจกตาขาดอ๊อกซิเจนอาจทำให้กระจกตาบวมตัว ขุ่นตัว หรือส่งผลให้มีความแข็งแรงลดลงและมีความต้านทานต่อเชื้อโรคลดลง)

ในปัจจุบันมีคอนแทคเลนส์บางชนิดที่องค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริการับรองให้ใส่นอนได้ แต่การใส่นอนก็ทำให้มีโอกาสเกิดกระจกตาติดเชื้อมากขึ้นอยู่ดีครับ

??? ข้อห้ามสำหรับผู้ใช้คอนแทคเลนส์มีอะไรบ้าง

*** ผมขอแบ่งข้อห้ามเป็น “ห้ามเด็ดขาด”(ทำแล้วอาจเป็นอันตรายถึงขั้นตาบอดได้) และ “ไม่ควรทำ”(อันตรายไม่รุนแรงเท่า ห้ามเด็ดขาด แต่ก็ไม่ควรทำครับ)

ห้ามเด็ดขาด

• ห้ามใช้น้ำเกลือ น้ำก๊อกหรือน้ำยาอื่นๆแช่คอนแทคเลนส์ เนื่องจากน้ำยาแช่คอนแทคเลนส์ต้องมีสารฆ่าเชื้อโรค การใช้น้ำชนิดอื่นอาจทำให้กระจกตาติดเชื้อหรือตาบอดได้
• ห้ามใช้คอนแทคเลนส์ที่ชำรุด ขาดหรือบิ่น รอยขาดอาจจะบาดกระจกตาทำให้เป็นแผลและติดเชื้อตามมาได้
• ห้ามฝืนใส่คอนแทคเลนส์ถ้าใส่แล้วรู้สึกเคืองตามากผิดปกติ ถ้าใส่แล้วเคืองอาจลองถอดออกมาทำความสะอาดแล้วใส่ใหม่ ถ้าใส่แล้วยังเคืองอยู่อีกให้ลองเปลี่ยนคอนแทคเลนส์คู่ใหม่ ถ้าเปลี่ยนคู่ใหม่แล้วไม่เคืองให้ทิ้งคู่เก่า ถ้าเปลี่ยนแล้วยังเคืองอยู่ให้ถอดคอนแทคเลนส์แล้วดูอาการ ถ้าอาการเคืองตาไม่ดีขึ้นภายใน 1 ชั่วโมงให้ไปพบจักษุแพทย์ทันที
• ห้ามทน ถ้าใส่คอนแทคเลนส์แล้วรู้สึกเจ็บตา เมื่อถอดคอนแทคเลนส์แล้วภายใน 1 ชั่วโมงอาการยังไม่ดีขึ้นหรือแย่ลงให้ไปพบจักษุแพทย์โดยทันที เชื้อโรคบางชนิดสามารถทำให้กระจกตาทะลุได้ภายใน 24 ชั่วโมง

ควร / ไม่ควรทำ

• ไม่ควรใส่คอนแทคเลนส์นอนโดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือนักทัศนมาตร
• ไม่ควรแลกคอนแทคเลนส์ใส่กับเพื่อน อาจทำให้เกิดการติดเชื้อหรือติดโรคติดต่อได้
• ไม่ควรใช้น้ำลายทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ เนื่องจากในน้ำลายมีเชื้อแบคทีเรียที่เป็นอันตรายต่อดวงตามากมาย
• การใช้คอนแทคเลนส์ (โดยเฉพาะการใช้ครั้งแรก) ควรได้รับคำแนะนำอย่างถูกต้องจากผู้เชี่ยวชาญในการเลือกคอนแทคเลนส์ที่พอดีกับดวงตาและเหมาะกับการใช้งาน การใส่ ถอด และดูแลรักษาที่ถูกต้อง

การดูแลรักษาคอนแทคเลนส์

??? ข้อควรปฏิบัติในการดูแลรักษาคอนแทคเลนส์มีอะไรบ้าง และแต่ละข้อมีความสำคัญอย่างไร

*** ข้อควรปฏิบัติสำหรับคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มมีดังนี้ครับ

• รักษาความสะอาดตัวคอนแทคเลนส์
• รักษาความสะอาดของมือ
• รักษาความสะอาดทุกสิ่งที่สัมผัสกับคอนแทคเลนส์ดังนี้

◦       ตลับใส่คอนแทคเลนส์ ควรเปลี่ยนเป็นประจำอย่างน้อยทุกๆ 3 เดือน หลังจากการแช่แล้วควรล้างทำความสะอาดและผึ่งให้แห้ง ทำให้ไม่เป็นที่สะสมของเชื้อโรค เคยเห็นบางคนทำความสะอาดคอนแทคเลนส์อย่างดีแต่นำไปแช่ในตลับที่สกปรก ใช้มานานเป็นปีไม่เคยล้าง ไม่ต่างอะไรกับการล้างจานเสียสะอาดแต่ไปเก็บในถังขยะครับ

◦       น้ำยาทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ โดยปกติตัวน้ำยาจะมีสารยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคอยู่ ซึ่งสารดังกล่าวก็มีอายุการใช้งานเช่นกัน อายุของน้ำยาสามารถดูได้จากข้างขวด(จะมีวันหมดอายุในกรณีที่ยังไม่เปิดใช้อยู่) แต่ถ้าเปิดใช้แล้ว วันหมดอายุให้นับจากวันเปิดใช้ไปเป็นระยะเวลาเท่าไรขึ้นกับระยะเวลาที่ระบุครับ เมื่อเปิดใช้แล้ววันหมดอายุจะสั้นลงเนื่องจากมีสิ่งสกปรกและเชื้อโรคเข้าไปในขวดทำให้ประสิทธิภาพของสารยับยั้งเชื้อโรคลดลงเรื่อยๆครับ

◦       มือ ควรล้างมือทุกครั้งที่จะใส่หรือถอดคอนแทคเลนส์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งปลายนิ้วมือและอุ้งมือซึ่งเป็นส่วนที่จะสัมผัสคอนแทคเลนส์ (บ่อยครั้งที่สังเกตการล้างมือ เรามักจะไม่ได้ถูปลายนิ้วซึ่งเป็นตำแหน่งที่ใช้ใส่หรือหยิบคอนแทคเลนส์ออกจากดวงตา)

◦       ดวงตา ขนตา และเปลือกตา บ่อยครั้งที่สังเกตเห็นคอนแทคเลนส์เปื้อนมาสคาร่าหรืออายชาโดว์หรือโลชั่นต่างๆ ทำให้ใส่ไม่สบายและเกิดการระคายเคืองตาตามมา ทางที่ดีควรใส่คอนแทคเลนส์ก่อนใช้เครื่องสำอางทุกอย่างครับ และถอดก่อนล้างเครื่องสำอางค์ครับ (ดูรายละเอียดเพิ่มเติม การแต่งหน้ากับการใส่คอนแทคเลนส์)

??? ทำไมต้องล้างคอนแทคเลนส์

*** เมื่อเราถอดคอนแทคเลนส์ออกมาดู อาจรู้สึกว่ามันสะอาดดีเพราะมองไม่เห็นสิ่งสกปรกอะไรใช่ไหมครับ แต่จริงๆแล้วถ้าเอากล้องขยายให้ใหญ่ขึ้น จะพบว่ามีสิ่งสกปรกติดอยู่ที่คอนแทคเลนส์มากมาย บังเอิญว่ามันเล็กเกินกว่าที่จะมองเห็นด้วยตาเปล่านั่นเอง ไม่ใช่ว่ามันไม่สกปรกนะ

สิ่งสกรกต่างๆที่ติดคอนแทคเลนส์ได้แก่ คราบไขมันและคราบโปรตีนจากน้ำตา เซลล์ของกระจกตาและเยื่อบุตาขาวที่ตายแล้ว เศษฝุ่นผงต่างๆที่เข้าตา ฯลฯ ซึ่งสิ่งสกปรกเหล่านี้จะทำให้คอนแทคเลนส์มีคุณสมบัติที่แย่ลงทำให้เกิดอาการตาแห้งได้ง่าย นอกจากนั้นสิ่งสกปตกอาจยังสร้างความระคายเคืองตา และทำให้เกิดการแพ้ตามมาได้ครับ ดังนั้นเราจึงควรล้างทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ทุกครั้งหลังจากถอดครับ

??? ขั้นตอนการล้างทำความสะอาดคอนแทคเลนส์มีอะไรบ้าง

*** การล้างคอนแทคเลนส์แนะนำให้ทำดังนี้ครับ

• ให้ล้างมือให้สะอาดก่อนทุกครั้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเน้นล้างส่วนที่จะสัมผัสคอนแทคเลนส์เป็นพิเศษครับ
• ถอดคอนแทคเลนส์ด้านขวาออกจากลูกตา วางคอนแทคเลนส์ไว้บนอุ้งมือ บีบน้ำยาล้างคอนแทคเลนส์ใส่เลนส์ให้ท่วมเลนส์
• ใช้นิ้วมือของมืออีกข้างถูคอนแทคเลนส์ การถูให้ถูขึ้นลงซ้ายขวาให้ทั่วคอนแทคเลนส์ อย่างน้อย 15-20 ครั้ง
• ล้างคอนแทคเลนส์ด้วยน้ำยาอีกครั้งหนึ่ง
• ใส่คอนแทคเลนส์ลงตลับข้างขวา บีบน้ำยาให้ท่วมคอนแทคเลนส์
• ทำซ้ำกับตาข้างซ้าย
• ถ้าไม่ได้ใช้คอนแทคเลนส์ทุกวัน ควรเปลี่ยนน้ำยาแช่ทุกวันเพื่อไม่ให้เชื้อโรคเจริญเติบโตในตลับ

??? ทำไมต้องแช่คอนแทคเลนส์ในน้ำยา ใช้น้ำก๊อกหรือน้ำเกลือล้างและแช่แทนได้ไหม

*** แนะนำอย่างยิ่งให้ล้างและแช่คอนแทคเลนส์ในน้ำยาเฉพาะครับ เนื่องจากน้ำยามีส่วนผสมที่ช่วยฆ่าเชื้อโรคที่เป็นอันตรายต่อตาได้ ไม่ควรใช้น้ำก๊อกล้างและแช่คอนแทคเลนส์เนื่องจากไม่มีสารยับยั้งเชื้อโรค อาจทำให้เชื้อโรคเพิ่มจำนวนในตลับคอนแทคเลนส์และเมื่อนำคอนแทคเลนส์มาใส่จะเกิดปัญหาตาติดเชื้อตามมาได้ครับ อีกอย่างคือน้ำยาที่ทำมาเฉพาะจะมีความเข้มข้นเหมาะสมกับการใช้กับดวงตา การใช้น้ำก๊อกหรือน้ำกลั่นอาจทำให้เสียสมดุลของน้ำในกระจกตาได้ครับ

??? ใช้น้ำเกลือล้างและแช่คอนแทคเลนส์ได้ไหม

*** อาจจะใช้น้ำเกลือสำหรับล้างคอนแทคเลนส์ได้ครับ แต่ไม่ควรใช้แช่คอนแทคเลนส์เนื่องจากน้ำเกลือไม่มีส่วนผสมที่ช่วยฆ่าเชื้อโรคที่เป็นอันตรายต่อตาได้ นอกจากนั้นในน้ำเกลือยังไม่สารกันเสียทำให้เชื้อโรคอาจเจริญเติบโตในน้ำเกลือได้ ดังนั้นน้ำเกลือสามารถใช้ล้างคอนแทคเลนส์ได้แต่ไม่ใช้แช่ครับ และน้ำเกลือหลังจากการเปิดขวดใช้แล้วควรจะใช้ให้หมดภายในครั้งเดียว เนื่องจากไม่มีสารกันเสียยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคครับ

 

??? การทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ด้วยน้ำยาทำความสะอาดที่เขียนข้างกล่องว่า “No Rub” แสดงว่าไม่จำเป็นต้องถูคอนแทคเลนส์ แค่แช่อย่างเดียวก็สะอาดได้ จริงหรือไม่

*** ไม่จริงครับ การทำความสะอาดคอนแทคเลนส์เปรียบได้กับการล้างจาน เนื่องจากเมื่อเราใช้แล้วคอนแทคเลนส์จะมีคราบโปรตีนและคราบไขมันสะสมอยู่ที่ตัวเลนส์ ดังนั้นการทำความสะอาดคอนแทคเลนส์โดยไม่ได้ถู ก็เปรียบเหมือนเราล้างจานโดยการแช่จานในน้ำยาล้างจานและยกขึ้นมาเลยซึ่งยังจะมีคราบสกปรกติดจานอยู่เป็นจำนวนมาก คำว่า “No Rub” ที่ขวดน้ำยาคอนแทคเลนส์ถ้าจะล้างคอนแทคเลนส์ให้สะอาดอาจต้องใช้น้ำยาเป็นจำนวนมากเพื่อฉีดทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ ซึ่งคงไม่มีใครทำอย่างนั้นเพราะว่าจะต้องสิ้นเปลื่องน้ำยาเป็นจำนวนมากนั่นเอง

 

??? น้ำยาเอนกประสงค์ที่ใช้ทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ ทำอะไรได้บ้าง และมีอะไรเป็นส่วนประกอบบ้าง

*** น้ำยาเอนกประสงค์สามารถใช้ล้าง แช่ และหยอดตาได้ในอันเดียว ให้ความสะดวกสบายเนื่องจากไม่ต้องพกน้ำยาหลายขวด แต่ก็มีประสิทธิภาพน้อยกว่าน้ำยาชนิดที่ใช้เฉพาะการล้าง เฉพาะการแช่ หรือเฉพาะการหยอดตา ส่วนประกอบในน้ำยาเอนกประสงค์ได้แก่

• สารฆ่าเชื้อโรค เพื่อออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรคในคอนแทคเลนส์
• สารปรับความเข้มข้น ทำให้น้ำยามีความเข้มข้นของอนุภาคใกล้เคียงกับน้ำตา
• สารปรับความเป็นกรดด่าง ทำให้น้ำยามีสภาพความเป็นกรดเป็นด่างใกล้เคียงกับน้ำตา
• สารคงสภาพความเป็นกรดด่าง ทำให้น้ำยาคงสภาพความเป็นกรดเป็นด่างได้ดีขึ้น
• สารเพิ่มความหนืด ลดการระเหยของน้ำจากคอนแทคเลนส์
• สารที่ทำให้เปียก ทำให้ผิวคอนแทคเลนส์ชอบน้ำมากขึ้น ใส่สบายขึ้น

จะเห็นว่าน้ำยาเอนกประสงค์มีการใส่สารต่างๆหลายชนิดเพื่อให้ได้น้ำยาที่มีคุณสมบัติตามต้องการครับ

 

??? ทำไมคอนแทคเลนส์แต่ละชิ้นถึงมีอายุการใช้งานที่ไม่เท่ากัน

*** คอนแทคเลนส์แต่ละคู่มีอายุการใช้งานแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยเช่น

• วัสดุที่ใช้ทำคอนแทคเลนส์ ยิ่งวัสดุที่มีความแข็งแรงมาก ยิ่งทำให้คอนแทคเลนส์มีอายุการใช้งานนาน เช่นคอนแทคเลนส์ชนิดแข็งจะมีอายุการใช้งานนานกว่าคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่ม
• ความหนาของคอนแทคเลนส์ สำหรับวัสดุชนิดเดียวกันยิ่งคอนแทคเลนส์หนายิ่งมีอายุการใช้งานนานกว่า คอนแทคเลนส์ชนิดใช้วันเดียวทิ้งมักถูกผลิตให้บางกว่ารายเดือนเพื่อความสบายในการใส่
• การสะสมของสิ่งสกปรก คราบไขมัน โปรตีน โดยคอนแทคเลนส์ที่มีการสะสมของสิ่งสกปรกน้อยกว่า จะมีอายุการใช้งานที่นานกว่า ทั้งนี้การสะสมของสิ่งสกปรกยังขึ้นกับความเป็นรูพรุนและเนื้อวัสดุที่ใช้ทำคอนแทคเลนส์อีกด้วย

จะเห็นว่าคอนแทคเลนส์ที่มีอายุการใช้งานที่ต่างกัน ถูกออกแบบมาแตกต่างกัน ดังนั้นผู้ใช้จึงควรเปลี่ยนคอนแทคเลนส์อย่างสม่ำเสมอตามอายุการใช้งานที่ระบุครับ

 

??? ทำไมเมื่อใช้คอนแทคเลนส์แล้วต้องทิ้ง ทั้งๆที่ยังดูดีอยู่(เสียดายเพราะว่ายังเห็นว่ายังดีและใช้ได้อยู่เลย)

*** เนื่องจากเมื่อเราใช้คอนแทคเลนส์ไปแล้วจะมีการเสื่อมสภาพของคอนแทคเลนส์ ตัวอย่างเช่น คราบสกปรกสะสมอยู่ที่ล้างไม่ออก คอนแทคเลนส์ชำรุด ย้วย บิ่น หรือฉีกขาด ซึ่งการใช้ต่อไปโดยไม่เปลี่ยนอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บหรือระคายเคืองตาได้ ดังนั้นจึงควรเปลี่ยนคอนแทคเลนส์ตามอายุที่ใช้งานครับ การเสื่อมสภาพอาจไม่สามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่าแต่สามารถรู้สึกได้ อย่างไรก็ดีถ้าคอนแทคเลนส์ยังไม่ถึงกำหนดอายุที่ต้องเปลี่ยน ถ้าใส่แล้วรู้สึกว่าระคายเคืองตาหรือไม่สบายตา ก็ควรที่จะเปลี่ยนคู่ใหม่ครับ

 

??? คอนแทคเลนส์ที่วางขาย เป็นคอนแทคเลนส์ Free size ที่สามารถใส่ได้พอดีกับดวงตาของทุกคนหรือไม่

*** ไม่ครับ ไม่มีคอนแทคเลนส์ชิ้นไหนในโลกที่ Free size โดยขนาดของคอนแทคเลนส์จะระบุไว้สองอย่างคือ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง(เช่น “Dia 14.2 คือคอนแทคเลนส์ที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 14.2 มิลลิเมตร) และความโค้งของผิวเลนส์ด้านหลัง(เช่น BC 8.4 คือรัศมีความโค้งของผิวเลนส์ด้านหลังเป็น 8.4 มิลลิเมตร) ดวงตาของแต่ละคนมีความโค้งของผิวกระจกตาไม่เท่ากัน และคอนแทคเลนส์แต่ละรุ่น แต่ละยี่ห้อก็มีการออกแบบค่าความโค้งของผิวเลนส์ด้านหลังไม่เท่ากันด้วย ผู้ที่สามารถบอกได้ว่าคอนแทคเลนส์รุ่นไหนเหมาะกับท่านหรือไม่คือนักทัศนมาตรหรือจักษุแพทย์ครับ การใส่คอนแทคเลนส์ที่ไม่เหมาะสมกับดวงตาอาจทำให้เกิดปัญหาระคายเคืองตาและติดเชื้อที่ดวงตาง่ายขึ้น

 

ความรู้ทั่วไปสำหรับคอนแทคเลนส์

??? คอนแทคเลนส์คืออะไร

*** คอนแทคเลนส์(Contact Lens) มาจากภาษาอังกฤษ ซึ่งแปลเป็นภาษาไทยได้ว่า “เลนส์สัมผัส” โดยคอนแทคเลนส์คือเลนส์ชิ้นเล็กๆสำหรับใส่ติดกับดวงตา(แปะอยู่ที่กระจกตาหรือตาดำ) ต่างจากแว่นตาคือเลนส์แว่นตาจะใหญ่กว่าคอนแทคเลนส์และอยู่ห่างจากลูกตาออกมา วัตถุประสงค์ของการใส่คอนแทคเลนส์อาจมีหลากหลายเช่น การแก้ไขปัญหาสายตา(สั้น ยาว เอียง สูงอายุ) การรักษาโรค การใส่เพื่อความสวยงาม ฯลฯ คอนแทคเลนส์จึงนับเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่มีปัญหาสายตาแต่ไม่อยากใส่แว่นตา

 

??? คอนแทคเลนส์มีกี่ประเภท อะไรบ้าง

*** การแบ่งประเภทของคอนแทคเลนส์ สามารถแบ่งได้หลากหลาย คล้ายกับการแบ่งจำแนกประเภทรถ ซึ่งเราอาจจำแนกจากชนิดของรถ(เช่น รถเก๋ง รถปิกอัพ รถสิบล้อ) จำแนกตามลักษณะการใช้งาน(รถส่วนบุคคล รถโดยสารประจำทาง รถบรรทุก) หรือแบ่งตามจำนวนล้อ(รถสองล้อ รถสามล้อ รถสี่ล้อ รถหกล้อ รถสิบล้อ) ฯลฯ การแบ่งชนิดของคอนแทคเลนส์ เราสามารถแบ่งประเภทของคอนแทคเลนส์ได้หลากหลายโดยมีรายละเอียดดังนี้

• แบ่งตามวัสดุที่ใช้ทำคอนแทคเลนส์ เช่น

◦      คอนแทคเลนส์ชนิดแข็งทำด้วย PMMA เป็นคอนแทคเลนส์รุ่นแรกๆของโลก มีข้อเสียคือไม่ยอมให้อ๊อกซิเจนผ่าน ปัจจุบันเลิกใช้ไปแล้นเนื่องจากสามารถคิดค้นวัสดุทำคอนแทคเลนส์ชนิดแข็งที่ยอมให้อ๊อกซิเจนผ่านได้ดี

◦      คอนแทคเลนส์ชนิดแข็งที่ยอมให้อ๊อกซิเจนผ่านได้ดี (Rigid Gas Permeable Contact Lens, RGP) คอนแทคเลนส์ชนิดนี้มีข้อเสียคือผู้ใส่รู้สึกระคายเคืองตามากกว่าการใส่คอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มในช่วงแรก แต่มีคุณสมบัติที่ดีกว่าคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มหลายอย่างคือ ยอมให้อ๊อกซิเจนผ่านได้ดี ความคมชัดในการมองเห็นดีกว่า ทำให้ตาแห้งน้อยกว่า สามารถแก้ไขปัญหากระจกตาบิดเบี้ยวได้ดีกว่า มีอายุการใช้งานที่นานกว่าและประหยัดกว่าในระยะยาว

◦      คอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มไฮโดรเจล เป็นวัสดุที่ใช้ทำคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มส่วนใหญ่ในปัจจุบัน

◦      คอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มวัสดุซิลิโคนไฮโดรเจล เป็นวัสดุใหม่ล่าสุดสำหรับคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่ม มีคุณสมบัติพิเศษคือยอมให้อ๊อกซิเจนผ่านสูงกว่า 97% ทำให้ดีต่อสุขภาพตามากกว่า คาดว่าในอนาคตคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มจะทำด้วยวัสดุชนิดนี้เป็นหลัก

• แบ่งตามลักษณะการใช้งาน

◦      แบบใส่เฉพาะตอนตื่น และถอดก่อนนอน ผู้ใส่จะต้องถอดเลนส์ก่อนนอนเสมอ

◦      แบบใส่ต่อเนื่องนาน 6 วันโดยไม่ต้องถอด คอนแทคเลนส์มักต้องทำด้วยวัสดุซิลิโคนไฮโดรเจลเพื่อให้อ๊อกซิเจนผ่านเข้าสู่ดวงตาได้ดี อย่างไรก็ดี การใส่เลนส์นอนสามารถทำได้กับเลนส์บางรุ่นเท่านั้นและทำให้มีความเสี่ยงต่อดวงตาติดเชื้อสูงขึ้นกว่าการถอดเลนส์ก่อนนอนอย่างมาก

◦      แบบใส่ต่อเนื่องนาน 30 วันโดยไม่ต้องถอด คอนแทคเลนส์มักต้องทำด้วยวัสดุซิลิโคนไฮโดรเจลเพื่อให้อ๊อกซิเจนผ่านเข้าสู่ดวงตาได้ดี อย่างไรก็ดี การใส่เลนส์นอนสามารถทำได้กับเลนส์บางรุ่นเท่านั้นและทำให้มีความเสี่ยงต่อดวงตาติดเชื้อสูงขึ้นกว่าการถอดเลนส์ก่อนนอนอย่างมาก การใส่อย่างนี้ผู้ใส่ต้องมีการสังเกตดวงตาของตนเองอย่างใกล้ชิดและได้รับการตรวจตาโดยผู้เชี่ยวชาญอย่างสม่ำเสมอ

• แบ่งตามอายุการใช้งาน

◦      อายุการใช้งาน 1 วัน ประเภทใช้ครั้งเดียวทิ้ง ทำให้ผู้ใช้มีความสะดวกสบายเนื่องจากไม่ต้องทำความสะอาดเลนส์ และลดความเสี่ยงต่อตาติดเชื้อเนื่องจากได้ใส่เลนส์ใหม่ทุกวัน แต่เลนส์ชนิดนี้มีราคาแพงกว่าเลนส์ชนิดอื่นเมื่อเปรียบเทียบราคากันวันต่อวัน

◦      อายุการใช้งาน 2 สัปดาห์ถึง1 เดือน เป็นเลนส์ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูงในปัจจุบันเนื่องจากราคาไม่แพง

◦      อายุการใช้งาน 3 เดือน ถึง 1 ปี เป็นคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่มแบบขวด ปัจจุบันไม่ได้รับความนิยมและมีการผลิตน้อยลงเรื่อยๆ แต่จะมีค่าสายตาช่วงกว้างกว่าเลนส์แบบรายวันหรือรายเดือน

◦      อายุการใช้งาน 1 ปีขึ้นไป มักเป็นเลนส์ชนิดแข็ง มีอายุการใช้งานนาน 2-3 ปีหรือมากกว่านั้นทั้งนี้ขึ้นกับการดูแลและการเปลี่ยนแปลงสายตาของผู้ใส่ สามารถสั่งให้ผลิตตามค่าสายตาและความโค้งกระจกตาเฉพาะบุคคลได้

• แบ่งตามวัตถุประสงค์การใช้งาน

◦      เพื่อแก้ไขปัญหาสายตา ทั้งปัญหาสายตาสั้น ยาว เอียง หรือปัญหาสายตายาวสูงอายุ

◦      เพื่อปรับความโค้งกระจกตา โดยใส่คอนแทคเลนส์ตอนนอน เมื่อตื่นขึ้นมาสามารถถอดเลนส์และมองเห็นได้ชัดเจนโดยไม่ต้องใส่แว่น เหมาะสำหรับอาชีพหรือกิจกรรมที่ไม่สะดวกที่จะใส่แว่นตาหรือคอนแทคเลนส์ และไม่ต้องการทำเลสิก เช่น นักเรียนเตรียมทหาร นักกีฬารักบี้ นักผจญเพลิง นักว่ายน้ำ หรือสำหรับคนที่มีปัญหาตาแห้งเมื่อใส่คอนแทคเลนส์ นักบิน แอร์โฮสเตส พนักงานออฟฟิศฯลฯ

◦      เพื่อความสวยงาม เช่น คอนแทคเลนส์ตาโต เปลี่ยนสีตา หรือคอนแทคเลนส์เพื่อการแสดงละคร หรือผู้ที่มีรอยแผลเป็นที่กระจกตาหรือม่านตา ฯลฯ

◦      เพื่อรักษาโรคหรือความผิดปกติ เช่นแก้ไขโรคกระจกตาโป่งพอง กระจกตาบิดเบี้ยว หรือคอนแทคเลนส์ปิดกระจกตาเพื่อป้องกันการบาดเจ็บหลังจากการทำ PRK เปลี่ยนถ่ายกระจกตา หรือแผลที่กระจกตา ฯลฯ

• แบ่งตามการออกแบบเลนส์ เช่น

◦      คอนแทคเลนส์แบบ Spheric สำหรับการใช้งานปกติ

◦      คอนแทคเลนส์แบบ Aspheric ถูกออกแบบมาเพื่อแก้ไขความบิดเบือนของแสงด้านข้าง เหมาะสำหรับผู้ที่ใส่คอนแทคเลนส์แล้วมีปัญหามองตอนกลางคืนไม่ค่อยชัด ส่วนใหญ่คนกลุ่มนี้มักมีขนาดของรูม่านตาค่อนข้างใหญ่เมื่ออยู่ในที่มึด

◦      คอนแทคเลนส์ชนิดกำลังสายตาเดียว สำหรับแก้ไขปัญหา สายตาสั้น ยาว เท่านั้น

◦      คอนแทคเลนส์แก้สายตาเอียง สำหรับแก้ไขปัญหาสายตาสั้นหรือสายตายาวที่มีสายตาเอียงร่วมด้วย ผู้ที่ต้องการใส่เลนส์สายตาเอียงควรได้รับการตรวจจากผู้เชี่ยวชาญเนื่องจากคอนแทคเลนส์มักจะหมุนเมื่อกระพริบตา ทำให้มองเห็นเดี๋ยวมัวเดี๋ยวชัด

◦      คอนแทคเลนส์ชนิดสองกำลังสายตาหรือหลายกำลังสายตาในชิ้นเดียว เหมาะกับผู้ที่มีปัญหาสายตาสูงอายุที่อายุเกิน 40 ปีและไม่ต้องการใส่แว่นสายตา คอนแทคเลนส์ดังกล่าวสามารถทำให้เห็นได้ชัดเจนทั้งที่ระยะใกล้และระยะไกลโดยไม่ต้องใช้แว่นตา

จะเห็นว่าจริงๆแล้ว คอนแทคเลนส์มีมากมายหลายชนิดให้เราได้ใช้ ดังนั้นการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญจะทำให้เราได้คอนแทคเลนส์ที่เหมาะสมกับสภาพดวงตาและลักษณะการใช้งานของเราโดยแท้จริงครับ

 

??? ทำไมคอนแทคเลนส์แต่ละชิ้นถึงมีอายุการใช้งานที่ไม่เท่ากัน

*** อายุการใช้งานของคอนแทคเลนส์ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยเช่น

• วัสดุที่ใช้ทำคอนแทคเลนส์ ยิ่งวัสดุที่มีความแข็งแรงมาก ยิ่งทำให้คอนแทคเลนส์มีอายุการใช้งานนาน เช่นคอนแทคเลนส์ชนิดแข็งจะมีอายุการใช้งานนานกว่าคอนแทคเลนส์ชนิดนิ่ม
• ความหนาของคอนแทคเลนส์ สำหรับวัสดุชนิดเดียวกันยิ่งคอนแทคเลนส์หนายิ่งมีอายุการใช้งานนานกว่า คอนแทคเลนส์ชนิดใช้วันเดียวทิ้งมักถูกผลิตให้บางกว่ารายเดือนเพื่อความสบายในการใส่
• การสะสมของสิ่งสกปรก คราบไขมัน โปรตีน โดยคอนแทคเลนส์ที่มีการสะสมของสิ่งสกปรกน้อยกว่า จะมีอายุการใช้งานที่นานกว่า ทั้งนี้การสะสมของสิ่งสกปรกยังขึ้นกับความเป็นรูพรุนและเนื้อวัสดุที่ใช้ทำคอนแทคเลนส์อีกด้วย

จะเห็นว่าคอนแทคเลนส์ที่มีอายุการใช้งานที่ต่างกัน ถูกออกแบบมาแตกต่างกัน ดังนั้นผู้ใช้จึงควรเปลี่ยนคอนแทคเลนส์อย่างสม่ำเสมอตามอายุการใช้งานที่ระบุครับ

 

??? จะซื้อคอนแทคเลนส์คู่ใหม่ จะต้องจดค่าอะไรไปบ้าง

*** ถ้าจะให้ดีที่สุดแนะนำให้ลอกฟอยล์ที่ปิดคอนแทคเลนส์เก็บไว้ครับ ถ้านำเอาฟรอยล์ไปที่ร้านจะทราบโดยทันทีว่าเป็นคอนแทคเลนส์รุ่นไหน ค่าสายตาอะไร และรายละเอียดมีอะไรบ้าง แต่ถ้าจะจดก็จด 1.ชื่อรุ่นเช่น Acuvue2   2.ค่าสายตา เช่น -3.25   +4.50 (จดเครื่องหมาย บวกหรือลบไปด้วยครับ)   3.ค่า B.C. เช่น 8.4 (ค่าความโค้งผิวเลนส์ด้านหลัง) เลนส์นิ่มทั่วไปถ้าได้ค่าตามนี้ก็ได้คอนแทคเลนส์ที่ถูกต้องแล้วครับ

 

??? คอนแทคเลนส์ที่วางขาย เป็นคอนแทคเลนส์ Free size ที่สามารถใส่ได้พอดีกับดวงตาของทุกคนหรือไม่

*** ไม่ครับ ไม่มีคอนแทคเลนส์ชิ้นไหนในโลกที่ Free size โดยขนาดของคอนแทคเลนส์จะระบุไว้สองอย่างคือ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง(เช่น “Dia 14.2 คือคอนแทคเลนส์ที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 14.2 มิลลิเมตร) และความโค้งของผิวเลนส์ด้านหลัง(เช่น BC 8.4 คือรัศมีความโค้งของผิวเลนส์ด้านหลังเป็น 8.4 มิลลิเมตร) ดวงตาของแต่ละคนมีความโค้งของผิวกระจกตาไม่เท่ากัน และคอนแทคเลนส์แต่ละรุ่น แต่ละยี่ห้อก็มีการออกแบบค่าความโค้งของผิวเลนส์ด้านหลังไม่เท่ากันด้วย ผู้ที่สามารถบอกได้ว่าคอนแทคเลนส์รุ่นไหนเหมาะกับท่านหรือไม่คือนักทัศนมาตรหรือจักษุแพทย์ครับ การใส่คอนแทคเลนส์ที่ไม่เหมาะสมกับดวงตาอาจทำให้เกิดปัญหาระคายเคืองตาและติดเชื้อที่ดวงตาง่ายขึ้น